Dernekler hangi alanlarda faaliyet gösterebilir?
Kural; derneklerin, amaçlarını gerçekleştirmek üzere, tüzüklerinde belirtilen çalışma konuları ve biçimleri doğrultusunda faaliyette bulunabilmeleridir. Ancak bu kural, derneklerin faaliyetleri konusunda sınırsız bir özgürlüğe sahip oldukları anlamına gelmemektedir.
Bu bağlamda derneklere getirilen ilk ve en genel sınırlama, Medeni Kanun’umuzun 56. maddesinde yer almaktadır. Buna göre; hukuka veya ahlâka aykırı amaçlarla dernek kurulamaz. Dolayısıyla bu amaçlara hizmet eden faaliyetlerde bulunmaları da söz konusu olmamaktadır.
Medeni Kanun’da çizilen bu soyut ve genel düzenlemenin yanı sıra, 5253 sayılı Dernekler Kanunu’nda, faaliyetlere ilişkin daha ayrıntılı düzenlemelere ulaşmak mümkündür. Bahsi geçen kanunun sistematiğine baktığımızda, izne bağlı olarak yürütülebilecek faaliyetler ile icrası yasaklanmış olan faaliyetlerin ayrı ayrı ele alındığını görüyoruz.
Buna göre; eğitim ve öğretim faaliyetleri için yurt veya pansiyon açmaları,
üyeler için lokal açmaları ve lokallerinde alkollü içki kullanılması ve bu tesislerin işletilmesi için derneklerin kuruldukları yerdeki mülki idare amirinden izin almalarına bağlıdır.
Ayrıca Dernekler Kanunu’nun Kurulması yasak olan dernekler ve yasak faaliyetler başlıklı 30. maddesine baktığımız zaman, derneklerin:
- Tüzüklerinde gösterilen amaç ve bu amacı gerçekleştirmek üzere sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları dışında faaliyette bulunamayacaklarını,
- Anayasa ve kanunlarla açıkça yasaklanan amaçları veya konusu suç teşkil eden fiilleri gerçekleştirmek amacıyla kurulamayacaklarını,
- Askerliğe, millî savunma ve genel kolluk hizmetlerine hazırlayıcı öğretim ve eğitim faaliyetlerinde bulunamayacak, bu amaçları gerçekleştirmek üzere kamp veya eğitim yerleri açamayacaklarını, ayrıca üyeleri için özel kıyafet veya üniforma kullanamayacaklarını görüyoruz.
